Ξημερώνοντας 30 Οκτωβρίου 1944 η νεκρή και πένθιμη όψη της Θεσσαλονίκης περνούσε οριστικά στο παρελθόν.
Άνθρωποι κάθε ηλικίας ξεχύνονται στους δρόμους, αγκαλιάζονται και φιλιούνται, οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα. (Ακολουθούν φωτογραφίες εκείνης της ημέρας.)
Παρελαύνουν οι νεολαίοι της ΕΠΟΝ |
Μετά από οχτώ χρόνια βασιλομεταξικής και ναζιστικής τυραννίας, η Θεσσαλονίκη απελευθερώνεται από τους μαχητές του ΕΛΑΣ, που μπαίνουν στην πόλη με επικεφαλής τον Κώστα Συννεφάκη (καπετάν Νικήτα), διοικητή του 50ουσυντάγματος – δολοφονήθηκε στις 23 Μαρτίου 1945 στην Κατερίνη από Εθνικοφύλακες του 151 Τάγματος και παρακρατικούς.
Έτσι, οι υποχωρούσες ναζιστικές δυνάμεις κατοχής δεν πρόφτασαν να ανατινάξουν το λιμάνι της Θεσσαλονίκης – εκτός από ένα τμήμα του -, την ηλεκτρική εταιρεία, το υδραγωγείο της, τους μύλους Αλλατίνι, τα οποία είχαν υπονομεύσει με εκρηκτικά.
Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης στις 30 Οκτωβρίου του 1944 από τους Ναζί έγινε αποκλειστικά από τις ΕΑΜικές αντιστασιακές δυνάμεις και το στρατιωτικό τους βραχίονα, τον ΕΛΑΣ.
Και στη συνέχεια, στην πλατεία της Αγιά-Σοφιάς, τιμήθηκε η μνήμη των θυμάτων της κατοχής και των νεκρών ηρώων του αντιχιτλερικού αγώνα.
Ο μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ, ο «αντάρτης δεσπότης», ηγετική προσωπικότητα του ΕΑΜ και πνευματικός ηγέτης της Εθνικής Αντίστασης, ήταν ο κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση.
Ενώ όπως φαίνεται στις φωτογραφίες μας, το πλήθος κρέμονταν σαν τα τζαμπιά στους εξώστες και τις ταράτσες των κτιρίων.
Στη βαθειά συγκινητική εκείνη εκδήλωση, που έγινε παρουσία των ηγετών της αντίστασης και εκπροσώπων της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, το συγκεντρωμένο πλήθος λέγεται ότι έφτανε μέχρι επάνω, την οδό Αγίου Δημητρίου και προς τα κάτω, μέχρι τη θάλασσα.
Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ απελευθέρωσαν τη πόλη από τους Γερμανούς κατακτητές και τους Ταγματασφαλίτες συνεργάτες τους.
Αυτήν την ιστορία , την πραγματική , τη βλέπουμε άλλωστε μέσα από τις φωτογραφίες , δεν την έχουμε διδαχθεί στα σχολειά , ακόμη και σήμερα στα παιδιά μας, δεν διδάσκεται η ιστορία ως έχει .
Ο ΟΡΚΟΣ ΤΟΥ ΕΛΑΣΙΤΗ
“Ορκίζομαι ότι θα αγωνιστώ έως την τελευταία σταγόνα του αίματός μου για την πλήρη απελευθέρωση, ακεραιότητα και ανεξαρτησία της πατρίδας.
Για την περιφρούρηση των συμφερόντων του ελληνικού λαού και την αποκατάσταση και κατοχύρωση των κυριαρχικών δικαιωμάτων του. Για τον σκοπό αυτό θα υπακούω στις πράξεις και αποφάσεις της ΠΕΕΑ και θα εκτελώ ευσυνείδητα και πειθαρχικά τις εντολές και οδηγίες των ανωτέρων μου και θα αποφεύγω κάθε πράξη που θα με ατιμάζει σαν άτομο και σαν αγωνιστή του ελληνικού λαού”
Για την περιφρούρηση των συμφερόντων του ελληνικού λαού και την αποκατάσταση και κατοχύρωση των κυριαρχικών δικαιωμάτων του. Για τον σκοπό αυτό θα υπακούω στις πράξεις και αποφάσεις της ΠΕΕΑ και θα εκτελώ ευσυνείδητα και πειθαρχικά τις εντολές και οδηγίες των ανωτέρων μου και θα αποφεύγω κάθε πράξη που θα με ατιμάζει σαν άτομο και σαν αγωνιστή του ελληνικού λαού”
______________________________________
Στρατιωτικών Αρχών."