τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί από μητέρες για μια θέση στο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ, που καλύπτει το κόστος των τροφείων, συνιστούν μία τεράστια κοροϊδία από την πλευρά της κυβέρνησης αλλά και από αυτήν της ηγεσίας της Κεντρικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕΔΕ). Κι αυτό γιατί η συζήτηση αποκλειστικά και μόνο για το ΕΣΠΑ συσκοτίζει το σύνολο του προβλήματος.
Ποια είναι η πραγματικότητα;
Τι έχουν να αντιμετωπίσουν χιλιάδες εργατικές - λαϊκές οικογένειες;
-- Οσοι γονείς αποκλείστηκαν ήδη από το ΕΣΠΑ, επειδή δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις (π.χ. οικογενειακό εισόδημα μέχρι 27.000 ευρώ κ.ά.), πρέπει να υποβάλουν αίτηση για τις θέσεις εκτός ΕΣΠΑ που σε συντριπτικό ποσοστό είναι επί πληρωμή.
-- Οι γονείς που τα παιδιά τους γίνουν δεκτά στο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ, περιμένουν να δουν εάν θα χρειαστεί να πληρώσουν ή εάν οι υπηρεσίες που θα παρέχονται στα παιδιά τους θα είναι αυτές που πρέπει. Θυμίζουμε ότι είχαν παρατηρηθεί φαινόμενα όπου δήμοι ζητούσαν τροφεία, αν και το πρόγραμμα καλύπτει εξολοκλήρου το κόστος των τροφείων.
-- Οι γονείς που τα παιδιά τους γίνουν δεκτά στους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς, πρέπει να περιμένουν για να δουν πόσα χρήματα θα πρέπει να πληρώσουν, αλλά και πότε το παιδί τους θα γίνει δεκτό, δεδομένου ότι σε δεκάδες δήμους δεν έχουν εγκριθεί μέχρι τώρα προσλήψεις προσωπικού. Κανονικά - όπως αναφέραμε - οι παιδικοί σταθμοί ξεκινούν να λειτουργούν από 1η Σεπτέμβρη. Ομως, παρατηρείται το φαινόμενο να παίρνουν παιδιά ακόμα και το Γενάρη ή το Φλεβάρη του επόμενου έτους.
-- Χιλιάδες είναι οι οικογένειες που βρίσκονται στο απόλυτο αδιέξοδο αφού και αποκλείστηκαν από το ΕΣΠΑ ή πρόκειται να αποκλειστούν και υπολογίζεται ότι φτάνουν συνολικά τις 40.000 και δεν έχουν χρήματα να πληρώσουν τροφεία στους παιδικούς σταθμούς.
Η κατάσταση χρόνο με το χρόνο χειροτερεύει. Και μόνο το γεγονός ότι φέτος τα κριτήρια έγιναν ακόμα πιο αυστηρά, έβγαλε από τη διαδικασία των αιτήσεων για το ΕΣΠΑ χιλιάδες οικογένειες. Και δεν είναι μόνο αυτό. Εμειναν εκτός οικογένειες που τη χρονιά που διανύουμε, τη χρονιά δηλαδή που θα πάνε τα παιδιά τους παιδικό σταθμό, το εισόδημά τους είναι πολύ μικρότερο ακόμα και από αυτές τις 27.000 ευρώ. Αλλά αναγκάζονται να προσκομίσουν εκκαθαριστικά σημειώματα που αφορούν το εισόδημα του 2012 οπότε πιθανόν είχαν μεγαλύτερους μισθούς. Αλλο παράδειγμα είναι η περίπτωση των δημοσίων υπαλλήλων που αποκλείονται από το ΕΣΠΑ έτσι κι αλλιώς ανεξάρτητα από το εισόδημα που έχουν.
Και το κρίσιμο ζήτημα είναι ότι όλα αυτά τα εμπόδια, τα προβλήματα, αφορούν τον τομέα της Προσχολικής Αγωγής. Σε μια ευαίσθητη ηλικία για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας και του χαρακτήρα, το ίδιο το παιδί δέχεται τις επιπτώσεις από την υπολειτουργία των παιδικών σταθμών, τους συμβασιούχους εργαζόμενους που μπορεί να αλλάζουν κάθε δύο και τρεις μήνες, την κακή διατροφή λόγω αδυναμίας να αγοραστούν τα απαραίτητα προϊόντα κ.λπ.
ΕΕ: Προσχολική Αγωγή μόνο για τα μάτια...
Στη χώρα μας αλλά και γενικά στις χώρες της ΕΕ, η Προσχολική Αγωγή αντιμετωπίζεται ως μέρος της «Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Απασχόληση». Η ΕΕ, από το 2002, έχει θέσει τους «στόχους της Βαρκελώνης» προσπαθώντας να αυξηθεί το ποσοστό της απασχόλησης των γυναικών, και κυρίως των νέων μητέρων. Το στόχο, δηλαδή, για υπηρεσίες και υποδομές που να καλύπτουν το 33% των βρεφών μέχρι 3 ετών και το 90% των παιδιών από 3 ετών έως την ηλικία της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Εκτιμούσε μάλιστα πως το στόχο του 33% στις ηλικίες έως 3 ετών έχουν επιτύχει 10 κράτη - μέλη (Βέλγιο, Δανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο) και άλλα 10 κράτη (Βέλγιο, Δανία, Εσθονία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Σλοβενία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο) έχουν εκπληρώσει το στόχο του 90% όσον αφορά τα παιδιά από 3 ετών έως την ηλικία στην οποία ξεκινά η υποχρεωτική σχολική εκπαίδευση.
Ομως, αυτού του είδους η Προσχολική Αγωγή σαφέστατα δεν είναι ούτε δημόσια ούτε δωρεάν, ούτε παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες και υποδομές, με το κατάλληλο πρόγραμμα για όλα τα παιδιά αυτών των ηλικιών. Στέκονται στην προσαρμογή της λειτουργίας των «υπηρεσιών παιδικής μέριμνας», στις ευέλικτες εργασιακές σχέσεις των εργαζόμενων γονιών και ιδιαίτερα των μητέρων. Με ανοιχτούς σταθμούς από το πρωί έως το βράδυ, να «παρκάρεται» δηλαδή το παιδί ώστε να καλύπτονται τα ποικίλα ωράρια των μητέρων, χωρίς όμως να απασχολούνται δημιουργικά τα νήπια και τα βρέφη.
Πώς όμως να γίνει κάτι τέτοιο τη στιγμή που υπάρχει προσωπικό με συμβάσεις, που στις περισσότερες περιπτώσεις δε διαθέτει τις αντίστοιχες επιστημονικές γνώσεις και σπουδές, χωρίς τις απαιτούμενες υποδομές, στο πλαίσιο της «κοινωνικής οικονομίας», της δράσης των ΜΚΟ, των διαφόρων «εθελοντικών» και «φιλανθρωπικών» οργανώσεων; Στη Γερμανία ο καθένας μπορεί να αναλάβει τη φροντίδα παιδιών, με μόνη προϋπόθεση την παρακολούθηση εκπαίδευσης διάρκειας 160 ωρών, η οποία καταλήγει στη χορήγηση ενός πιστοποιητικού. Από την άλλη, στη χώρα μας, είναι τεράστια η έλλειψη προσωπικού, είτε με τη διαθεσιμότητα, είτε με την «αξιολόγηση» δομών και οι δήμοι συνήθως καλύπτουν τα κενά από εργαζόμενους με συμβάσεις 5 και 11 μηνών, με πενιχρή αποζημίωση, πολλές φορές μάλιστα στα μέσα της χρονιάς με ό,τι συνεπάγεται αυτό και για τα ίδια τα παιδιά. Μάλιστα, στόχο αποτελεί η συνεχής φοροεπιδρομή μέσω αυξανόμενων τροφείων προς τους δημότες για να μπουν τα παιδιά στους παιδικούς σταθμούς. Πόσο μάλιστα όταν πολλά από τα κτίρια που στεγάζονται οι κρατικοί παιδικοί σταθμοί είναι ενοικιαζόμενα. Μόνο στη Στερεά Ελλάδα το 62,4% των κτιρίων είναι ενοικιαζόμενα και το 17,3% δημοτικά. Στο Δημόσιο ανήκει μόνο το 20,3%.
Η Προσχολική Αγωγή στο σοσιαλισμό
Στον αντίποδα της σημερινής καπιταλιστικής πραγματικότητας βρισκόταν το ζήτημα της προστασίας του παιδιού στη Σοβιετική Ενωση. Χαρακτηριστικό είναι πως η ανάπτυξη του συστήματος της Προσχολικής Αγωγής στη Σοβιετική Ενωση ξεκίνησε ουσιαστικά από το μηδέν, αφού πριν από την Οχτωβριανή Επανάσταση τα ιδρύματα Προσχολικής Αγωγής ήταν μετρημένα και σε όλη την τσαρική Ρωσία δεν ξεπερνούσαν τα 280! Μόλις λίγες μέρες μετά την Επανάσταση, στις 9 του Νοέμβρη του 1917, το Συμβούλιο των Λαϊκών Επιτρόπων (ΣΛΕ) της Σοβιετικής Ρωσίας ίδρυσε την Κρατική Επιτροπή Παιδείας, στη σύνθεση της οποίας υπήρχε και το Τμήμα Προσχολικής Αγωγής και Βοήθειας προς τα παιδιά.
Για ενίσχυση της λαϊκής εκπαίδευσης υπήρξε μια σειρά μεταγενέστερων Διαταγμάτων και το Δεκέμβρη του 1917 δημοσιεύτηκε διακήρυξη του ΣΛΕ «Για την Προσχολική Αγωγή», στην οποία υπογραμμιζόταν πως η κοινωνική (δωρεάν) Προσχολική Αγωγή θα πρέπει να ξεκινά από τη γέννηση του παιδιού και να έχει στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξή του.
Ετσι, το 1984 στη Ρωσική Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία (ΡΣΟΣΔ), δηλαδή στη Σοβιετική Ρωσία, υπήρχαν 81,8 χιλιάδες δημόσια ιδρύματα Προσχολικής Αγωγής, στα οποία πήγαιναν 9,2 εκατομμύρια παιδιά ενώ το 1987 πάνω από 16 εκατομμύρια παιδιά πήγαιναν σε 140.000 παιδικούς σταθμούς.
Στην πραγματικότητα, δεν υπήρχε παιδί που να μην πηγαίνει σε παιδικό σταθμό. Το κράτος κάλυπτε τα 4/5 των εξόδων συντήρησής τους. Στην Ελλάδα, κόβουν ακόμα κι από το φαΐ των παιδιών για να καλύψουν ανάγκες και να πάρουν κι άλλα παιδιά στους σταθμούς. Το ξεκίνησαν πέρσι και φέτος θέλουν να το ξανακάνουν...
Την προστασία της υγείας των παιδιών αναλάμβαναν τα ιδρύματα για τη θεραπεία και την πρόληψη παιδικών ασθενειών, τα νοσοκομεία παίδων, πολυκλινικές, παιδικά τμήματα των γενικών νοσοκομείων, σανατόρια, βρεφικοί και παιδικοί σταθμοί, τμήματα σχολικής υγιεινής, υγειονομικοί σταθμοί κ.ά. Βασικό ρόλο στην ιατρική περίθαλψη των παιδιών έπαιζαν οι παιδικές πολυκλινικές και τα εξωτερικά ιατρεία. Για πρώτη φορά στον κόσμο καθιερώθηκε η γενική ιατρική παρακολούθηση των παιδιών από παιδιάτρους και μόνιμες νοσοκόμες.
Στόχοι πάλης
Στόχος, ανάγκη και χρέος όλης της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων είναι να παλέψουν μέσα από τα σωματεία τους, τους Συλλόγους Γονέων και Κηδεμόνων των Παιδικών Σταθμών, τους Συλλόγους Γυναικών, τις Επιτροπές της ΠΑΣΕΒΕ και της ΠΑΣΥ, για δημόσιους, δωρεάν βρεφονηπιακούς σταθμούς για όλα τα παιδιά των εργαζομένων, των ανέργων, των μεταναστών.
Να εξασφαλιστούν τα αναγκαία κονδύλια, ώστε κανένα παιδί για το οποίο έχει γίνει αίτηση σε βρεφονηπιακό σταθμό να μη μείνει απέξω.
Η διεκδίκηση πρέπει να στοχεύει ώστε κανένα παιδί να μη μείνει εκτός βρεφονηπιακών σταθμών, που θα είναι σύγχρονοι, ασφαλείς, δημόσιοι και δωρεάν, να γίνουν δεκτές όλες οι αιτήσεις και να καταργηθούν όλα τα τροφεία. Να υπάρξει κρατική χρηματοδότηση για τη διεύρυνση του δικτύου των παιδικών σταθμών με αξιοποίηση και διαμόρφωση κατάλληλων κτιρίων ιδιοκτησίας των δήμων ή άλλων κρατικών οργανισμών που είναι αναξιοποίητα ώστε να καλυφθούν όλες οι λαϊκές ανάγκες. Επίσης, όχι μόνο να μη γίνει καμία απόλυση προσωπικού αλλά, αντίθετα, να γίνουν προσλήψεις μόνιμου παιδαγωγικού και βοηθητικού προσωπικού με αξιοπρεπείς μισθούς και πλήρη δικαιώματα και να μονιμοποιηθούν όλοι οι συμβασιούχοι εργαζόμενοι χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
Ριζοσπάστης Σάββατο 9 Αυγούστου 2014
