Το μνημόνιο που ψηφίστηκε από τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ αλλά και τους ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι, προβλέπει «περαιτέρω εκσυγχρονισμό του τομέα της Εκπαίδευσης, σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ», ώστε να τροφοδοτηθεί η «προγραμματισμένη ευρύτερη στρατηγική ανάπτυξης».
Συγκεκριμένα, προβλέπει επικαιροποίηση της «αξιολόγησης» του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος που έκανε ο ΟΟΣΑ το 2011, «σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ και ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες», μέχρι τον Απρίλη του 2016. Οπως σημειώνεται, «η εν λόγω επανεξέταση θα καλύπτει όλα τα επίπεδα Εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένων των δεσμών μεταξύ Ερευνας και Εκπαίδευσης και της συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων, ερευνητικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων, με σκοπό την ενίσχυση της
καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας». Με άλλα λόγια, ο βασικός στόχος για την Ανώτατη Εκπαίδευση, όπως συνέβαινε και με όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις, είναι το πώς τα ανώτατα ιδρύματα θα συμβάλλουν περισσότερο στην κερδοφορία των επιχειρήσεων και το πώς θα υποτάξουν ακόμα περισσότερο την όποια ανάπτυξη της επιστήμης συντελείται, στην κερδοφορία των επιχειρήσεων και όχι στην ανακούφιση του λαού.
Ακόμα πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι η επανεξέταση θα αξιολογήσει «το περιθώριο περαιτέρω εξορθολογισμού» των πανεπιστημίων, «τη λειτουργία και διακυβέρνηση των ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης», την «αποδοτικότητα και αυτονομία» τους, την «αξιολόγηση και διαφάνεια σε όλα τα επίπεδα». Αυτά είναι τα εργαλεία τους, τα εργαλεία του ΟΟΣΑ τα τελευταία χρόνια, για να επιτευχθεί η μεγαλύτερη διασύνδεση με τις επιχειρήσεις και η λειτουργία και των ίδιων των ιδρυμάτων ως επιχειρήσεις, όπου οι όποιες λειτουργίες τους, ακόμα και η παροχή μόρφωσης, θα ζυγίζονται με κριτήριο το τι κέρδος αφήνουν στο ίδρυμα.
Υπογραμμίζεται, τέλος, ότι η επανεξέταση «θα προτείνει συστάσεις σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές των χωρών του ΟΟΣΑ» και τα όποια μέτρα καταληχτούν μετά την επανεξέταση «θα πρέπει να τεθούν σε ισχύ, εφόσον είναι δυνατό, πριν από το ακαδημαϊκό έτος 2016-17».
Τι σημαίνουν επί της ουσίας όλα αυτά; Αφενός ότι προδιαγράφεται συνέχεια στην ίδια ρότα, παρά τις κατά καιρούς περί του αντιθέτου διακηρύξεις της πολιτικής ηγεσίας του υπ. Παιδείας. Αλλωστε, κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει ότι όλες οι προηγούμενες, μεγαλύτερου ή μικρότερου βάθους κι εμβέλειας, παρεμβάσεις στην Ανώτατη Εκπαίδευση από το 2011 και μετά (π.χ. νόμοι - πλαίσιο Διαμαντοπούλου και Αρβανιτόπουλου, σχέδιο «Αθηνά» κ.ά.), έγιναν ακριβώς στη βάση της «αξιολόγησης» από τον ΟΟΣΑ και της προσαρμογής στην ευρωενωσιακή στρατηγική. Καμία έκπληξη, βέβαια, αφού ήδη από τις 11 Φλεβάρη, ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας είχε προαναγγείλει μια «νέα σχέση» και στενότερη συνεργασία της ελληνικής κυβέρνησης με τον ΟΟΣΑ, μετά από συνάντησή του με το γενικό γραμματέα του ΟΟΣΑ, Α. Γκουρία. Στη συνάντηση αυτή, μεταξύ άλλων, ο Α. Γκουρία έθεσε και τις προτάσεις του ιμπεριαλιστικού αυτού οργανισμού για την Ανώτατη Εκπαίδευση.
Οι προτάσεις του ΟΟΣΑ το 2011 και το 2014
Αξίζει, στο σημείο αυτό, να σημειώσουμε κάποιες από τις επισημάνσεις και προτάσεις του ΟΟΣΑ στα πλαίσια της «αξιολόγησης» του 2011:
-- Είναι πρόβλημα ότι μεγάλος αριθμός αποφοίτων Δευτεροβάθμιας συνεχίζουν στην Τριτοβάθμια, σε ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από την υπόλοιπη ΕΕ. (Η απαίτηση των καπιταλιστών είναι να περιοριστεί ο αριθμός των φοιτητών, των επιστημόνων και μεγαλύτερη μάζα των αποφοίτων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να προσανατολίζεται σε χαμηλού επιπέδου πρόσκαιρη κατάρτιση).
-- Χρειάζεται να συνδεθεί η χρηματοδότηση με κριτήρια απόδοσης και βέλτιστης προσαρμογής στις απαιτήσεις τόσο του σχεδίου ανάπτυξης των ιδρυμάτων, όσο και στους εθνικούς αναπτυξιακούς στόχους και στους σχετικούς δείκτες επιδόσεων στις διάφορες «αξιολογήσεις». (Δηλαδή, η κρατική χρηματοδότηση να μη μοιράζεται στα ιδρύματα εξίσου ανάλογα με τις ανάγκες τους, αλλά με κριτήριο την προσαρμογή τους στους κανόνες της αγοράς).
-- Ανάγκη περαιτέρω προσαρμογών στη βάση του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων.
-- Ενταση της διαφοροποίησης μεταξύ πανεπιστημίων και ΤΕΙ, περαιτέρω σύνδεση των ΤΕΙ με τη στρατηγική της «δια βίου μάθησης».
-- Περαιτέρω σύνδεση των πανεπιστημίων και ιδιαίτερα των ΤΕΙ με τις επιχειρήσεις. (Και οι τρεις αυτές παρατηρήσεις ενισχύουν την κατεύθυνση υποβάθμισης και μέρους των ανώτατων σπουδών στα επίπεδα της πρόσκαιρης κατάρτισης).
-- Αυστηροποίηση των κριτηρίων για τις μετεγγραφές. (Κοινωνικά κριτήρια δε χωρούν στην εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ).
-- Εισαγωγή διδάκτρων.
-- Κλείσιμο ή συγχώνευση τμημάτων ή ιδρυμάτων με χαμηλή απόδοση, με στόχο το δραστικό περιορισμό των τμημάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. (Ακολούθησε το σχέδιο «Αθηνά» με τις γνωστές συνέπειες, σε άλλο τμήμα να έχουν εισαχθεί οι σπουδαστές και από άλλο να βγαίνουν...).
-- Ενίσχυση της διοικητικής και διαχειριστικής ικανότητας των ιδρυμάτων, ώστε να αυτονομηθούν περαιτέρω από το υπουργείο Παιδείας. (Και να λειτουργούν περισσότερο σαν επιχειρήσεις...).
-- Αναβάθμιση των διαδικασιών «αξιολόγησης» και του ρόλου της σχετικής ανεξάρτητης αρχής (ΑΔΙΠ), ώστε να προωθηθεί αποτελεσματικότερα η προσαρμογή των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στις απαιτήσεις της στρατηγικής του κεφαλαίου. (Η ΑΔΙΠ είναι πλέον βασικός φορέας που εισάγει στα ανώτατα ιδρύματα τους κανόνες της αγοράς...).
Εκτός όμως από την Εκθεση του 2011, ο ΟΟΣΑ παρενέβη και πρόσφατα, με προτάσεις ενδεικτικές των στοχεύσεων στις οποίες δεσμεύεται και η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, με τη στήριξη και των άλλων αστικών κομμάτων, μέσω της ψήφισης του προτεινόμενου μνημονίου. Ας δούμε, λοιπόν, ποιες ήταν οιπροτάσεις του ΟΟΣΑ το 2014, στη βάση των οποίων η συγκυβέρνηση προτίθεται να προχωρήσει σε νέες μεταρρυθμίσεις, σύμφωνα με το κείμενο του μνημονίου. Οι προτάσεις αυτές αποτυπώνονται στην ενότητα της Εκθεσής του με τίτλο: «Βελτίωση της απόδοσης κόστους, με βελτίωση της αποδοτικότητας στα συστήματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης» και περιλαμβάνουν τα εξής:
-- Περαιτέρω σύνδεση της χρηματοδότησης με τα ποσοστά αποφοίτησης. Μείωση κρατικών επιχορηγήσεων για φοιτητές που καθυστερούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. (Δηλαδή, η καθυστέρηση στις σπουδές για ένα παιδί από λαϊκή οικογένεια που αναγκάζεται να δουλεύει παράλληλα με τις σπουδές του, θα λογίζεται ως κόστος για το ίδρυμα!).
-- Περιορισμός του συνολικού αριθμού των εισακτέων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση σε αριθμό συγκρίσιμο με το μέσο όρο εισακτέων στην ΕΕ.
-- Αύξηση επιμερισμού του κόστους στους φοιτητές.
-- Αντικατάσταση του υφιστάμενου συστήματος δωρεάν συγγραμμάτων για τους φοιτητές με κουπόνι συγγραμμάτων για κάθε φοιτητή, για κάθε έτος, αξίας αισθητά μικρότερης από το κόστος των βιβλίων που θα χρειάζονταν, με στόχο την ενθάρρυνση του ανταγωνισμού μεταξύ εκδοτών και τη διευκόλυνση της ανάπτυξης υγιούς αγοράς μεταχειρισμένων βιβλίων, προσφέροντας σημαντική εξοικονόμηση χρημάτων για το κράτος.(Και μεγάλο οικονομικό βάρος στις πλάτες του φοιτητή και της οικογένειάς του).
-- Εναρξη διαλόγου με τις ενώσεις φοιτητών και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, αναφορικά με μακροπρόθεσμες εναλλακτικές επιμερισμού κόστους. (Θέλουν και τους Φοιτητικούς Συλλόγους συνένοχους!).
-- Διεύρυνση της διαθεσιμότητας των φοιτητικών δανείων, για τη χρηματοδότηση του κόστους της Ανώτατης Εκπαίδευσης για τους φοιτητές από τους ίδιους (κατοικία, εκπαιδευτικά υλικά που δεν παρέχονται δωρεάν κ.λπ.).
Εργαζόμενοι και σπουδαστές να δώσουν αποφασιστική απάντηση
Το συμπέρασμα που προκύπτει και από τα όσα προτείνονται για τα πανεπιστήμια, είναι σαφές και επιβεβαιώνει την τοποθέτηση του ΚΚΕ, ότι ο κύριος στόχος της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ με το τρίτο μνημόνιο είναι η ανάκαμψη των κερδών του κεφαλαίου, που περνά πάνω από το σάρωμα των λαϊκών κατακτήσεων που έχουν απομείνει. Οι όποιες δωρεάν παροχές έχουν απομείνει στην ανώτατη εκπαίδευση είναι γι' αυτούς βαρίδι που θέλουν να τις τελειώνουν. Το παράδειγμα, δε, των πανεπιστημίων δείχνει ότι η κυβέρνηση, παρ' όλη την αντικειμενική προνομιακή σχέση της με τα πανεπιστήμια και μερίδες του ΔΕΠ, δεν μπορεί και δε θέλει να κάνει πίσω από τις δρομολογημένες αναδιαρθρώσεις για τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ που επιτάσσει η καπιταλιστική κερδοφορία. Αναδιαρθρώσεις, μάλιστα, που δεν τόλμησαν να φέρουν άλλες κυβερνήσεις.
Οι εργαζόμενοι στα πανεπιστήμια και οι σπουδαστές χρειάζεται να δώσουν αποφασιστική απάντηση στο κλίμα αποδοχής του μνημονίου ως μονόδρομο, που καλλιεργείται από τη συγκυβέρνηση και τα αστικά κόμματα. Να παραμερίσουν απόψεις που πλασάρονται σαν φιλολαϊκές και προτείνουν μία καπιταλιστική Ελλάδα με δραχμή και απείραχτα τα συμφέροντα των μονοπωλίων.
Μόνος δρόμος είναι η οργάνωση των ταξικών αγώνων, η μόνη εναλλακτική φιλολαϊκή λύση είναι η πρόταση του ΚΚΕ για αποδέσμευση από την ΕΕ, μονομερή διαγραφή του χρέους, κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και αλλαγή τάξης στην εξουσία.
Σε αυτή τη ρότα μπορεί να ενταχθούν πιο αποτελεσματικά οι σημερινές αγώνες, τα δίκαια αιτήματα των φοιτητών, των σπουδαστών, της λαϊκής οικογένειας για σπουδές και ζωή με δικαιώματα, για να μην περάσουν τα νέα μέτρα του μνημονίου.
Ριζοσπάστης Τετάρτη 19 Αυγούστου 2015
