ΕΥΡΩΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ - ΕΕ - ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ:Αποφασίζουν βάρδιες και ζωή - «λάστιχο» για τους εργάτες
Ακόμα ένα χτύπημα στα εναπομείναντα εργατικά δικαιώματα επιχειρεί να καταφέρει η ΕΕ, μέσω του Δικαστηρίου της, αυτή τη φορά με την κατάργηση του σταθερού χρόνου εβδομαδιαίας εργασίας.
Ο αντεργατικός ρόλος του Δικαστηρίου της ΕΕ είναι γνωστός, όπως π.χ. με τις αποφάσεις του ενάντια στο απεργιακό δικαίωμα, όταν αποφάσισε ότι εμποδίζει
την «ελευθερία κίνησης των επιχειρήσεων», τις αποφάσεις του για τον χαρακτηριζόμενο «ανενεργό» και επομένως μη αμειβόμενο χρόνο δουλειάς. Γνωστή είναι και η απόφασή του υπέρ των ομαδικών απολύσεων στην υπόθεση των «Τσιμέντων Χαλκίδας», πάνω στην οποία «πάτησε» η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ και κατ' απαίτηση του κεφαλαίου γενίκευσε την απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, με το νόμο του 4ου μνημονίου.
Το νέο αντεργατικό χτύπημα που προστίθεται στις «βέλτιστες πρακτικές»
Στο ετοιμαζόμενο νέο χτύπημα, το Δικαστήριο της ΕΕ κλήθηκε να απαντήσει σε ερωτήματα του Πορτογαλικού Εφετείου του Πόρτο - μετά από προσφυγή εργαζόμενου - σχετικά με την ερμηνεία της αντεργατικής Οδηγίας 2003/88 της ΕΕ για «την οργάνωση του χρόνου εργασίας». Τα όσα ρωτάει το πορτογαλικό δικαστήριο συνοψίζονται ουσιαστικά στο ερώτημα αν ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να παρέχει στον εργαζόμενο ανά βδομάδα μια μέρα ανάπαυσης (ρεπό) έπειτα από έξι συνεχόμενες μέρες δουλειάς, ή είναι ελεύθερος να καθορίζει αυτός πότε αρχίζει η βδομάδα και πότε θα δώσει ρεπό στους εργαζόμενους. Το ζήτημα αφορά όλους τους εργαζόμενους σε επιχειρήσεις που λειτουργούν εφτά μέρες τη βδομάδα, είτε σε βιομηχανικούς κλάδους, είτε στους κλάδους παροχής υπηρεσιών και του Εμπορίου.
Ο γενικός εισαγγελέας του Δικαστηρίου της ΕΕ (ΔΕΕ) δημοσίευσε πρόσφατα την πρότασή του, προδικάζοντας και την απόφαση. Η πρόταση αποφαίνεται ότι: α) Η διατύπωση της ευρωενωσιακής Οδηγίας μιλάει για ανάπαυση «εντός περιόδου επτά ημερών» κι απ' αυτό συμπεραίνει πρακτικά ότι ο εργοδότης δεν είναι υποχρεωμένος να δίνει ρεπό στον εργαζόμενο την 7η μέρα μετά από 6 συνεχόμενες μέρες δουλειάς, αλλά είναι ελεύθερος να καθορίζει, κατά την αυθαίρετη κρίση του, ποια μέρα θα δώσει ρεπό στον εργαζόμενο και ποιες είναι αυτές οι 7 μέρες της εργάσιμης βδομάδας, γεγονός που καθορίζει και τη σημαντικότερη συνέπεια, ότι δηλαδή β) ο εργαζόμενος μπορεί να υποχρεωθεί να δουλεύει επί 12 συνεχόμενες μέρες χωρίς ρεπό (!), στην περίπτωση που πάρει ένα ρεπό στην αρχή της μιας βδομάδας και ένα ρεπό στο τέλος της επόμενης (π.χ. ένα ρεπό τη Δευτέρα της πρώτης βδομάδας και ένα ρεπό την Κυριακή της επόμενης)...
Πολλαπλές οδυνηρές συνέπειες σε βάρος των εργαζομένων
Οι συνέπειες της πρότασης αυτής και της αναμενόμενης απόφασης του Δικαστηρίου της ΕΕ πρόκειται να είναι οδυνηρές τόσο για την υγεία των εργαζομένων, την ασφάλειά τους στους τόπους δουλειάς, τους μισθούς τους, όσο και συνολικότερα τη ζωή τους:
1. Καταργείται κάθε έννοια σταθερού χρόνου δουλειάς. Η εργάσιμη βδομάδα δεν ταυτίζεται πλέον με την ημερολογιακή βδομάδα. Για τον εργαζόμενο δεν υπάρχει η βδομάδα που ξεκινά την Δευτέρα και τελειώνει την Κυριακή. Την έννοια της βδομάδας την καθορίζει ο καπιταλιστής. Αυτός ορίζει πότε ξεκινάει και πότε τελειώνει, ανάλογα με τα συμφέροντά του. Οι μέρες σταματάνε να έχουν ονόματα, έχουν μόνο αριθμούς: Ημέρα Νο 1, Ημέρα Νο 2, Ημέρα Νο 3 κ.ο.κ. Εκτός από το προϊόν της δουλειάς του μισθωτού εργάτη και την υπεραξία της που ιδιοποιείται ο καπιταλιστής, τώρα του ανήκει ακόμα και ο χρόνος. Ο χρόνος, η βδομάδα, οι μέρες γίνονται κτήμα του, αυτός ορίζει τη δική του βδομάδα, τη «βδομάδα του εργοδότη». Η μόνη υποχρέωση του εργοδότη είναι μέσα σε αυτές τις 7 μέρες να δώσει στον εργαζόμενο ένα ρεπό. Οποια μέρα από τις 7 δικές του εκείνος διαλέξει, ανάλογα με τις ανάγκες του.
Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε ένα παράδειγμα για να γίνει κατανοητό:
Ο εργοδότης διαλέγει να αρχίσει η βδομάδα δουλειάς του εργαζόμενου την Τρίτη και επειδή εξυπηρετεί τα συμφέροντα της επιχείρησής του επιλέγει εκείνη ακριβώς τη μέρα (την Τρίτη) να δώσει και ρεπό στον εργαζόμενο.
Η βδομάδα λοιπόν που έτσι διάλεξε ο εργοδότης τελειώνει την ερχόμενη Δευτέρα. Αφού όμως έδωσε το ρεπό στον εργαζόμενο την 1η μέρα της προηγούμενης βδομάδας (δηλαδή την προηγούμενη Τρίτη), «έβγαλε την υποχρέωση» για ένα ρεπό ανά 7 ημέρες. Την Τρίτη λοιπόν, που ξεκινάει νέο 7ήμερο, ο εργαζόμενος (αφού πήρε το ρεπό του για το προηγούμενο 7ήμερο), πρέπει να συνεχίσει να δουλεύει για τις επόμενες 7 μέρες, δικαιούμενος ένα ρεπό για το 7ήμερο που τρέχει. Αν τώρα ο εργοδότης θέλει να τον βάλει να δουλέψει συνεχόμενα άλλες 6 μέρες (από την Τρίτη έως και την Κυριακή), μπορεί να του δώσει ρεπό την 7η μέρα, δηλαδή την επόμενη Δευτέρα. Ετσι, ο εργαζόμενος στο παράδειγμά μας θα δουλέψει 12 συνεχόμενες μέρες (από Τετάρτη της προηγούμενης βδομάδας μέχρι και την Κυριακή της επόμενης βδομάδας), ανάμεσα στις οποίες και τα 2 Σάββατα και τις Κυριακές των δύο αυτών βδομάδων. Το ίδιο θα συνεχιστεί και τις επόμενες βδομάδες ή μάλλον για την ακρίβεια... 7ήμερα. Εάν δε ο εργοδότης με κατάλληλο υπολογισμό δίνει ρεπό σε συγκεκριμένες μέρες στο 7ήμερο, ο εργαζόμενος αυτός θα κάνει μήνες να δει ρεπό Σάββατο ή Κυριακή. Στο παράδειγμα που χρησιμοποιήσαμε, υποθέσαμε εργαζόμενο με 6ήμερη βδομάδα εργασίας, όμως τα πράγματα ουσιαστικά δεν αλλάζουν και για όσους δουλεύουν με 5ήμερο, με τη μόνη διαφορά ότι αντί για 12 θα δουλεύουν 10 συνεχόμενες μέρες.
2. Βλέποντας τη «μεγάλη εικόνα», δηλαδή το σύνολο των ανατροπών κάθε εργατικού δικαιώματος σε όλη την Ευρώπη από την ΕΕ και αστικές κυβερνήσεις, η αναμενόμενη απόφαση θα σημάνει νέες μειώσεις στους μισθούς των εργαζομένων, μεγαλύτερα κέρδη για τους καπιταλιστές. Το αντεργατικό έκτρωμα, η Οδηγία 2003/88 για το χρόνο εργασίας, που καλείται να ερμηνεύσει το Ευρωδικαστήριο με τις απαντήσεις του, προβλέπει ήδη ημερήσια εργασία 13 ωρών, τη «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας στο 4μηνο και για πολλούς κλάδους στο 6μηνο. «Διευθέτηση» σημαίνει ότι η εβδομαδιαία εργασία μπορεί να φτάνει ακόμη και τις 60 ώρες (!), αρκεί στο 4μηνο ή 6μηνο ο μέσος όρος ωρών δουλειάς να φτάνει τις 48. Πρακτικά η «διευθέτηση» συνεπάγεται ότι στις περιόδους αιχμής οι επιχειρήσεις δεν θα προσλαμβάνουν εργάτες για τις ανάγκες παραγωγής και λειτουργίας τους, αλλά θα ξεζουμίζουν τους υπάρχοντες, χωρίς να υποχρεούνται να τους καταβάλουν πρόσθετη αμοιβή για υπερωρίες. Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, παραλαμβάνοντας τη σκυτάλη από τις κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, όχι μόνο διατηρεί όλο το προηγούμενο αντεργατικό νομοθετικό πλαίσιο, αλλά επιπρόσθετα προωθεί ήδη το νομοσχέδιο για το χρόνο εργασίας των γιατρών, που προβλέπει 60 ώρες δουλειάς τη βδομάδα και ανοίγει το δρόμο στον λεγόμενο «ανενεργό» χρόνο δουλειάς.
3. Στο πλαίσιο αυτών των αντεργατικών κατευθύνσεων εντάσσεται ασφαλώς και η κατάργηση της κυριακάτικης αργίας στον κλάδο του Εμπορίου.
Η πρόταση του εισαγγελέα και η αναμενόμενη απόφαση του Ευρωδικαστηρίου ανοίγουν διάπλατα το δρόμο και για την επόμενη εξέλιξη. Να καταργηθεί ακόμη και αυτή η προσαύξηση του ημερομισθίου της Κυριακής που προβλέπεται σύμφωνα με την ελληνική εθνική νομοθεσία (αλλά και σε άλλα κράτη - μέλη της ΕΕ). Αφού πλέον η εργάσιμη βδομάδα δεν συμπίπτει με την ημερολογιακή, Σάββατα, Κυριακές και αργίες δεν σημαίνουν τίποτε, παρά μόνο αριθμούς ημερών: 1η έως 7η. Κυριακές, γιορτές και αργίες μετατρέπονται σε απλά νούμερα... Αρα στόχος της ΕΕ, του κεφαλαίου και των κυβερνήσεών του είναι να μην έχουν καμία υποχρέωση οι επιχειρήσεις να πληρώνουν προσαυξημένο μεροκάματο για την Κυριακή αργία, αφού στο δικό τους ημερολόγιο, το «ημερολόγιο του εργοδότη», αυτή θα εμφανίζεται ως μια τυχαία δήθεν μέρα, που διάλεξαν οι ίδιοι.
Η δουλειά - «λάστιχο» συστατικό στοιχείο της «δίκαιης ανάπτυξης»
Η εντατικοποίηση της εργασίας όσων ακόμη έχουν σταθερή δουλειά είναι η άλλη όψη της ανεργίας, των ελαστικών μορφών απασχόλησης, για να μεγαλώνει στο έπακρο η εκμετάλλευση, να «ξηλώνεται» κάθε δικαίωμα που είχε κατοχυρωθεί μέσα από την πάλη της εργατικής τάξης.
Η νέα εξέλιξη που θα σημάνει η απόφαση του Ευρωδικαστηρίου επιχειρεί να διαμορφώσει νέα οδυνηρά δεδομένα για την εργατική τάξη. Αποδεικνύει τι σημαίνει «δίκαιη ανάπτυξη» για τους εργαζόμενους. Οι βάρδιες - «λάστιχο» που προωθούν οδηγούν σε μεγάλη φθορά της υγείας των εργαζομένων και την καταπόνηση του ανθρώπινου οργανισμού από τα εξοντωτικά ωράρια δουλειάς ανά εργάσιμη μέρα και βδομάδα. Τα εργαζόμενα αντρόγυνα να αδυνατούν να συναντηθούν στο ίδιο τους το σπίτι. Δευτέρα ρεπό για τον ένα, Τετάρτη για την άλλη, αντίστροφα και πάει λέγοντας. Τα παιδιά τους να τα βλέπουν με βάρδιες. Ούτε συζήτηση για κοινή ζωή, λίγες στιγμές κοινής οικογενειακής επικοινωνίας, αναψυχής, ανταμώματος έστω μια μέρα της βδομάδας, κοινωνική, συνδικαλιστική, πολιτική δραστηριότητα, ούτε καν χρόνος για να σκεφτούν.
ΕΕ και αστικές κυβερνήσεις, ανάμεσα στις οποίες πρωτοστατεί η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, από κοινού οδηγούν την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα σε μια βαρβαρότητα δίχως τέλος, για να υπηρετήσουν τα συμφέροντα μιας χούφτας καπιταλιστών που καρπώνονται τα κέρδη τους από το αίσχος της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης του εργαζόμενου ανθρώπου, που είναι ο παραγωγός όλου του πλούτου. Τέλος στο αίσχος της εκμετάλλευσης μπορεί να βάλει με την πάλη της μόνο η εργατική τάξη, με την αντεπίθεση του κινήματός της, με την μεγάλη Κοινωνική Συμμαχία, για την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων και την οικοδόμηση της κοινωνίας στην οποία κριτήριο της παραγωγής θα είναι η κάλυψη των εργατικών - λαϊκών αναγκών και όχι το καπιταλιστικό κέρδος.
