Το πετσόκομμα αυτή τη φορά θα γίνει με «όχημα» τη γενίκευση του «Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος», το οποίο για
προπαγανδιστικούς λόγους η κυβέρνηση το βαφτίζει «Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης» (ΚΕΑ), η διαδικασία υλοποίησης του οποίου ξεκίνησε από την προηγούμενη συγκυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ και συνεχίζεται με κάποιες μικρές διαφοροποιήσεις από τη σημερινή.
Το ΚΕΑ, σύμφωνα με το συμπληρωματικό μνημόνιο τον Ιούνη του 2016, εφαρμόζεται ήδη πιλοτικά σε 30 δήμους της χώρας και θα πρέπει να γενικευτεί πανελλαδικά από τις αρχές του 2017. Μεταξύ άλλων, προβλέπει χρηματική ενίσχυση 200 ευρώ το ανώτερο, σε άτομα που διαβιούν σε συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης. Σε μια τριμελή οικογένεια με ένα ανήλικο παιδί, ο δικαιούχος παίρνει «μάξιμουμ» 200 ευρώ, για τον επιπλέον ενήλικα άλλα 100 ευρώ και για το παιδί άλλα 50 ευρώ, σύνολο 350 ευρώ.
Η εφαρμογή του ΚΕΑ και η πανελλαδική επέκτασή του δεν θα προκύψει μέσα από νέα κονδύλια, αλλά, όπως αναφέρεται στη συμφωνία, θα είναι «δημοσιονομικά ουδέτερο». Συγκεκριμένα, η συμπληρωματική μνημονιακή συμφωνία προβλέπει τα εξής:
«Μέχρι το Σεπτέμβρη του 2016, η κυβέρνηση δεσμεύεται να ολοκληρώσει με τη βοήθεια της Παγκόσμιας Τράπεζας την Εκθεση για την Αναθεώρηση της Κοινωνικής Πρόνοιας, στοχεύοντας στην αναμόρφωση των παροχών και για την ετήσια εξοικονόμηση του 0,5% του ΑΕΠ (σ.σ. με βάση το ΑΕΠ του 2015, το ποσοστό αυτό μεταφράζεται σε πάνω από 900 εκατομμύρια ευρώ), συμπεριλαμβανομένων των παροχών σε χρήμα και σε είδος, φορολογικών ελαφρύνσεων, Κοινωνική Ασφάλιση και άλλες κοινωνικές παροχές (...) Η αναθεώρηση θα χρησιμεύσει ως βάση για τον εξορθολογισμό ενός επανασχεδιασμένου και στοχοθετημένου συστήματος Κοινωνικής Πρόνοιας, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης του δημοσιονομικά ουδέτερου ΚΕΑ.
Το κόστος εφαρμογής του ΚΕΑ, που εκτιμάται στο 0,5% του ΑΕΠ ετησίως, θα καλυφθεί μέσα από μόνιμες εξοικονομήσεις, συμπεριλαμβανομένων αυτών που προσδιορίζονται στην Εκθεση Αναθεώρησης της Κοινωνικής Πρόνοιας σε αντιστοιχία με τα ευρήματα της Παγκόσμιας Τράπεζας».
Το πλαίσιο των περικοπών
Με λίγα λόγια, η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να «εξοικονομεί» ετησίως κονδύλια που αγγίζουν το 1 δισ. ευρώ, μέσα από τον περιορισμό επιδομάτων Πρόνοιας και άλλων παροχών κοινωνικού χαρακτήρα.
Σε κάθε περίπτωση, η συμφωνία προβλέπει αλλαγές προς το χειρότερο σε παροχές που αφορούν σε επιδόματα για τα παιδιά, την αναπηρία, τις παροχές που αφορούν στις μετακινήσεις με τα μέσα μεταφοράς, τις παροχές σε είδος. Ακόμα, η αναφορά στις φορολογικές ελαφρύνσεις δεν μπορεί παρά να σημαίνει μείωση ή κατάργηση της όποιας ελάχιστης απαλλαγής υπάρχει ακόμα από ιατρικά έξοδα. Ακόμα χειρότερα, μπορεί να σημαίνει μείωση του ήδη μειωμένου αφορολόγητου ορίου, που πρόσφατα η κυβέρνηση έριξε περίπου στα 8.630 ευρώ για ένα άτομο και τώρα συζητιέται να γκρεμιστεί στα 5.000 ευρώ!
Η συμφωνία προβλέπει, επίσης, την αναθεώρηση των κριτηρίων που θα προσδιορίζουν τους δικαιούχους του ΚΕΑ και συγκεκριμένα των κριτηρίων που ορίζουν τι θα θεωρείται εισόδημα ή όχι. Μεταξύ άλλων, εξετάζεται αν θα περιλαμβάνονται στο εισόδημα τα «μη ανταποδοτικά» επιδόματα αναπηρίας, τα οποία σήμερα δεν περιλαμβάνονται. Αυτό σημαίνει ότι θα μειωθούν κι άλλο οι δικαιούχοι ακόμα και αυτού του γλίσχρου επιδόματος.
Πέραν των όσων έχουν ήδη αναφερθεί, σχετικά δημοσιεύματα μιλάνε και για κατάργηση του επιδόματος θέρμανσης. Αναφέρεται, ακόμα, ότι συνολικά επανεξετάζονται περίπου 100 επιδόματα σε είδος ή σε χρήμα και τα πλέον πιθανά να καταργηθούν είναι οι παροχές που αφορούν σε διακοπές ανέργων, προγράμματα κοινωνικού τουρισμού (τρίτης ηλικίας, ΑμεΑ, έξι ημερών), δωρεάν κάρτες μεταφοράς οικογενειών μέσω ΚΤΕΛ κ.ά.
Ετσι, το ΚΕΑ, ως μηχανισμός αναδιανομής και διαχείρισης της φτώχειας, είναι και μοχλός κατάργησης όλων των προνοιακών επιδομάτων.
Πρακτικά, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ απαιτεί από χιλιάδες οικογένειες (η ίδια μιλά για περίπου 800.000 δικαιούχους του ΚΕΑ) να συμβιβαστούν με τη χαμοζωή που συνεπάγονται τα 200 και 300 ευρώ το μήνα. Το ΚΕΑ αποτελεί ουσιαστικά εργαλείο για τη μονιμοποίηση της απόλυτης φτώχειας για χιλιάδες λαϊκές οικογένειες, ενώ συνοδεύεται με περικοπές σε πάσης φύσεως κοινωνικά και προνοιακά επιδόματα, ρίχνοντας και αυτούς που τα δικαιούνται μέχρι σήμερα στα χαμηλότερα σκαλοπάτια της φτώχειας.
Τα ψίχουλα που θα δώσει η κυβέρνηση σε όσους ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, θα τα πάρει απ' όσους θεωρούνται λιγότερο φτωχοί, ανακυκλώνοντας μ' αυτό τον τρόπο την ανέχεια και ορίζοντας έτσι μία «γραμμή φτώχειας», πάνω από την οποία κανείς δε θα δικαιούται καμιά προνοιακή στήριξη. Χαρακτηριστική είναι η επιμονή των μνημονιακών κειμένων, ότι οι ψευτοπαροχές που θα απομείνουν να δίνει το κράτος, θα πρέπει να πηγαίνουν σε όσους τις έχουν «περισσότερο ανάγκη».
Πού το πάνε;
Και βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η κυβέρνηση βάζει ακόμα πιο χαμηλά το όριο της ανέχειας και των στερήσεων, με τα οποία θα πρέπει να συμβιβαστεί ο λαός. Μιλώντας το Σεπτέμβρη σε εκδήλωση της Κομισιόν στην Αθήνα, η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας, Θεανώ Φωτίου, είχε πει επί λέξει για τους παραπέρα σχεδιασμούς της κυβέρνησης στη διαχείριση της ακραίας φτώχειας:
«Πώς λύνουμε την αντίφαση να κάνουμε το GMI (σ.σ. Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης) βιώσιμο όταν έχουμε αυτούς τους παραλογισμούς και αντιφάσεις (σ.σ. χρηματοδότηση από επιδόματα που κόβονται αυξάνοντας τη φτώχεια). Εγώ ισχυρίζομαι ότι όταν βρίσκεσαι σε τέτοια κατάσταση, δεν μπορεί να πας με επιδοματικό χαρακτήρα. Πρέπει να πας με το χαρακτήρα που είχαν οι παροχές που κάναμε στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. Δηλαδή σε είδος.
Διότι πρέπει να είσαι απόφοιτος του Χάρβαρντ για να καταφέρεις να επιβιώσεις με 200 ευρώ το μήνα. Αν σου δίνουμε όμως 70 ευρώ κάρτα, η οποία είναι προπληρωμένη, για τρόφιμα που τα παίρνεις από οποιοδήποτε μαγαζί, δωρεάν ηλεκτρική ενέργεια, δηλαδή αυτό που έχει ανάγκη μια οικογένεια και σου δίνουμε, και εφόσον δεν έχεις σπίτι, 70 ευρώ επιδότηση ενοικίου, αλλά πάντα στον ιδιοκτήτη όχι σε σένα. Δηλαδή μία λογική σε είδος και όχι σε χρήμα.
Οταν φτάνεις σε τόσο μικρά επίπεδα επιδοματικά, όπως είναι σήμερα το GMI, τα 200 ευρώ, οι παροχές σε είδος μπορούν να σε κάνουν να επιβιώσεις. Οι παροχές σε χρήμα θα σε καταστρέψουν. Γιατί, όπως είπα και πριν, είναι αδύνατον να επιβιώσεις με 200 ευρώ, ενώ αυτά που σας είπα μόλις πριν είναι 150 ευρώ. Και μπορείς να επιβιώσεις, πολύ δύσκολα αλλά μπορείς». Σύμφωνα με την κυβέρνηση, τα 200 ευρώ σε χρήμα δεν είναι αρκετά για να ζήσεις, αλλά τα 150 σε είδος φτάνουν και ίσως να περισσεύουν κιόλας...
