 |
| Ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι και προσφυγικές ροές εκθέτουν χιλιάδες γυναίκες και παιδιά στα κυκλώματα εμπορίας και διακίνησης ανθρώπων |
Στον ορισμό του trafficking περιλαμβάνονται η πρόσληψη, μεταφορά, διακίνηση, στέγαση ή υποδοχή προσώπων με σκοπό την εκμετάλλευσή τους. Ο σκοπός αυτός μπορεί να επιτυγχάνεται με την απειλή ή τη χρήση βίας ή άλλων μορφών εξαναγκασμού, με απαγωγή, απάτη,
παραπλάνηση, κατάχρηση εξουσίας ή εκμετάλλευση της ευάλωτης θέσης στην οποία βρίσκονται τα θύματα, ακόμα και με πληρωμή ή αποδοχή χρημάτων ή άλλων απολαβών για την εξασφάλιση της συναίνεσής τους. Η εκμετάλλευση των θυμάτων αφορά κατά κύριο λόγο τις διάφορες μορφές σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Υπάρχει όμως και trafficking με σκοπό την καταναγκαστική παροχή εργασίας, την επαιτεία, την αφαίρεση και εμπορία οργάνων.
Είναι κοινή η παραδοχή ότι οι αριθμοί και τα στατιστικά δεν αποδίδουν τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος. Εξίσου κοινή είναι η εκτίμηση πως οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούν τη μεγάλη πλειοψηφία των θυμάτων και γίνονται, κατά κύριο λόγο, αντικείμενο εμπορίας με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση.
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε πριν έναν περίπου χρόνο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την περίοδο 2013 - 2014 καταγράφηκαν στην ΕΕ 15.846 θύματα εμπορίας, από τα οποία 10.044 είναι θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης, αριθμός που αντιστοιχεί στο 67% του συνόλου των θυμάτων trafficking. Οι γυναίκες και τα κορίτσια αναλογούν στο 95% των θυμάτων αυτών, δηλαδή αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία.
Το 76%, δηλαδή πάνω από τα τρία τέταρτα του συνόλου των καταγεγραμμένων θυμάτων είναι γυναίκες, ενώ τουλάχιστον το 15% είναι παιδιά. Το 65% των θυμάτων ήταν Ευρωπαίοι πολίτες. Ρουμανία, Βουλγαρία, Ολλανδία, Ουγγαρία και Πολωνία είναι οι πέντε πρώτες χώρες της ΕΕ από τις οποίες προέρχονται τα θύματα. Οσον αφορά τις χώρες εκτός ΕΕ, τα θύματα κατάγονται πιο συχνά από Νιγηρία, Κίνα, Αλβανία, Βιετνάμ και Μαρόκο.
Ωστόσο, η ίδια η Επιτροπή επισημαίνει ότι ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων είναι πιθανό να είναι σημαντικά υψηλότερος από αυτόν που έχει καταγραφεί από τις εθνικές αρχές. Συνολικά, καταγράφηκαν για το προαναφερθέν διάστημα 4.079 διώξεις και 3.129 καταδίκες για trafficking στην ΕΕ.
Μετρημένα στα δάχτυλα τα αναγνωρισμένα θύματα και οι καταδίκες των κυκλωμάτων διακίνησης
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ και το αρμόδιο τμήμα του (United Nations Office on Drugs and Crime), η μεγάλη πλειοψηφία των χωρών παγκοσμίως, σε ποσοστό πάνω από το 90%, έχουν υιοθετήσει νομοθεσία που ποινικοποιεί την εμπορία και διακίνηση ανθρώπων. Ομως, παρά το γεγονός ότι δεν λείπουν οι νομοθετικές προβλέψεις και ρυθμίσεις, ο αριθμός των καταδικαστικών αποφάσεων παραμένει ιδιαίτερα χαμηλός.
Η παραπάνω διαπίστωση ισχύει και για τη χώρα μας. Η Ελλάδα είναι τόσο χώρα προορισμού όσο και χώρα διέλευσης θυμάτων trafficking, όμως τα αναγνωρισμένα θύματα είναι ελάχιστα. Μετρημένες στα δάχτυλα είναι οι ποινικές διώξεις και οι καταδικαστικές αποφάσεις. Σχετικά στοιχεία παρουσίασαν εκπρόσωποι του υπουργείου Δικαιοσύνης σε πρόσφατη συνεδρίαση της υποεπιτροπής για την Καταπολέμηση της Εμπορίας και της Εκμετάλλευσης Ανθρώπων, που έχει συσταθεί στο πλαίσιο της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου της Βουλής. Το 2016 ασκήθηκαν 25 ποινικές διώξεις για σωματεμπορία και επτά ποινικές διώξεις για εμπορία ανθρώπων. Οι διώξεις αυτές οδήγησαν σε εφτά καταδικαστικές αποφάσεις για σωματεμπορία και μία καταδικαστική απόφαση για εμπορία.
Στις σημερινές συνθήκες, οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές δημιουργούν ακόμα πιο πρόσφορο έδαφος για την παραπέρα όξυνση του προβλήματος. Χιλιάδες γυναίκες και παιδιά, πολλά από τα οποία ασυνόδευτα, εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους, κυνηγημένοι από τον πόλεμο και τη φτώχεια, ταξιδεύουν αντιμετωπίζοντας κάθε κίνδυνο, προσπαθούν απελπισμένα να περάσουν τα κλειστά σύνορα για να φτάσουν σε χώρες της Ευρώπης. Γίνονται, στο φόντο αυτό, εύκολα θύματα για τα κυκλώματα δουλεμπορίας και σωματεμπορίας. Το γεγονός ότι η πρόληψη του trafficking και η προστασία των θυμάτων παραχωρείται ως έργο στις ΜΚΟ είναι χαρακτηριστικό των αστικών κατευθύνσεων και σχεδιασμών.
Καταναγκασμός και «επιλογή»
Το trafficking είναι ακραία έκφραση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο και της φυλετικής καταπίεσης. Εχει συγκεκριμένες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές αιτίες: Το σύστημα που γεννά ανεργία, φτώχεια, πολέμους, προσφυγιά, την καπιταλιστική εκμετάλλευση.
Υποκριτικά η ΕΕ και οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών της, χύνουν κροκοδείλια δάκρυα. Καταπιάνονται με το ζήτημα του trafficking τη στιγμή που συμμετέχουν ενεργά στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και επεμβάσεις, που αφήνουν έρμαια στα χέρια των κυκλωμάτων διακινητών εκατομμύρια γυναίκες και παιδιά. Στο όνομα δήθεν της υπεράσπισης των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων», γίνεται προσπάθεια από τους διακρατικούς, ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς να στηθούν μηχανισμοί ιμπεριαλιστικής επέμβασης σε χώρες από τις οποίες προέρχονται τα θύματα trafficking, και μέσω ενός πολυπλόκαμου μηχανισμού ΜΚΟ.
Ταυτόχρονα, η υποκρισία βρίσκεται και στο γεγονός ότι από τη μια η ΕΕ καταδικάζει το trafficking, ενώ από την άλλη προβάλλει την πορνεία σαν μια δυνητική «επιλογή» για τις γυναίκες, μια επιλογή που μπορεί να γίνεται ελεύθερα και όχι κάτω από καταναγκασμό. Σε μελέτη για την έμφυλη διάσταση του trafficking (2016), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρεται στη στρατηγική της «μείωσης της ζήτησης», μέσα από την οποία τα κράτη - μέλη υιοθετούν διαφορετικές μορφές «ρύθμισης» της πορνείας, με στόχο να μειώσουν τη ζήτηση για τις υπηρεσίες των θυμάτων trafficking. Η Επιτροπή παρουσιάζει τις περιπτώσεις της Γερμανίας και της Ολλανδίας, οι οποίες αναγνωρίζουν την πορνεία ως μια «επαγγελματική επιλογή», με στόχο «να οδηγηθεί η ζήτηση στον τομέα της εθελοντικής και ρυθμισμένης πορνείας» αντί για την παράνομη, και με τον τρόπο αυτό να αντιμετωπιστεί το trafficking. Το trafficking, στο πλαίσιο της ολλανδικής και γερμανικής προσέγγισης, είναι έγκλημα γιατί αντιτίθεται στην «εθελοντική ανταλλαγή» μεταξύ «αγοραστών» και «πωλητών».
Ανεξάρτητα από τα διαφορετικά μοντέλα και προσεγγίσεις στα κράτη - μέλη της, η ΕΕ αποδέχεται τελικά τη διάκριση της πορνείας σε «καταναγκαστική» και σε «εκούσια». Με τον πλαστό αυτό διαχωρισμό αξιοποιεί την «καταναγκαστική» πορνεία ως μοχλό για να επεκτείνει τη «νόμιμη».
Οι μορφές όμως του φυσικού καταναγκασμού, η βία, οι απειλές και οι εκβιασμοί που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες θύματα του trafficking, εκδηλώνονται και έχουν το επιδιωκόμενο για τα εγκληματικά κυκλώματα αποτέλεσμα πάνω στο πρόσφορο έδαφος του κοινωνικού και οικονομικού καταναγκασμού. Το έδαφος αυτό καλλιεργείται συστηματικά από την επίθεση στα κοινωνικά δικαιώματα, αλλά και στις συνειδήσεις, ανοίγοντας το δρόμο και στο «σύγχρονο δουλεμπόριο».
Πάλη για να ξεριζωθούν οι αιτίες που γεννούν και αναπαράγουν το πρόβλημα
Συμμετέχοντας στη συνεδρίαση της υποεπιτροπής της Βουλής για την Καταπολέμηση της Εμπορίας και της Εκμετάλλευσης Ανθρώπων, την Τετάρτη 26 Απρίλη, ο βουλευτής του ΚΚΕ, Μανώλης Συντυχάκης, ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής:
«Το βασικό είναι η εξασφάλιση εκείνων των οικονομικών, κοινωνικών παραγόντων όπως η μόνιμη και σταθερή δουλειά, η αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν Υγεία, Πρόνοια, Παιδεία, η κοινωνική προστασία της μητρότητας, τα μέτρα προστασίας των ανέργων, ώστε οι γυναίκες και τα παιδιά, που είναι ευάλωτα να πέσουν θύματα του trafficking, να έχουν τη δυνατότητα ν' αντισταθούν και να αποκρούσουν τη βία της ταξικής κοινωνίας, κάθε μορφής.
Ως προς το θέμα της πρόληψης, της βοήθειας και υποστήριξης των γυναικών που υφίστανται σωματική και σεξουαλική εκμετάλλευση, τα θύματα trafficking, διεκδικούμε να δημιουργηθούν κρατικές κοινωνικές υπηρεσίες και υποδομές, όπως ξενώνες, στελεχωμένες με ειδικευμένο προσωπικό με μόνιμη και σταθερή δουλειά, και όχι μέσω ΜΚΟ, με γενναία χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Αν δεν ξεριζωθούν οι κοινωνικές αιτίες που γεννούν και αναπαράγουν το πρόβλημα της βίας, τότε οποιαδήποτε μέτρα ληφθούν θ' αποτελούν απλή διαχείριση επιπτώσεων και όχι αντιμετώπιση της ουσίας του προβλήματος».
Κυριακή 7 Μάη 2017
